Britannica Online

Zawierająca prawie 110 tys. haseł Britannica Online obejmuje pełny tekst aktualnego (XV) wydania drukowanego encyklopedii, rozszerzony o szereg dodatków. Dodatkami tymi jest m.in. treść dwu roczników Britannica Book of the Year, uzupełniających tekst bazowego wydania o hasła dotyczące wydarzeń z roku 1993 i 1994, jak również kilkaset najnowszych haseł nie uwzględnionych jeszcze w żadnej drukowanej edycji Encyclopaedia Britannica.

Podstawowy sposób dostępu do zasobów Britannica Online to wyszukiwanie hasła lub haseł zawierających interesującą nas treść. Tytułowa strona, pojawiająca się po połączeniu z serwerem Britannica Online, zawiera odpowiedni formularz, w którym należy wpisać poszukiwane słowo lub zwrot. W odpowiedzi otrzymujemy wykaz haseł zawierających poszukiwaną treść; najpierw te, które zawierają poszukiwany tekst w tytule, a następnie - w omówieniu hasła (a więc np. podając słowo "Poland" otrzymamy na początku listy "główne" hasło omawiające w encyklopedii Polskę, a potem także inne hasła, w których treści jest gdzieś mowa o Polsce). Domyślna liczba pokazywanych haseł wynosi 10, ale jeżeli jest to za mało, można ją zwiększyć, aż do maksymalnie 300. Każdej pozycji na liście towarzyszy krótki fragment tekstu ukazujący kontekst, w jakim w danym haśle występuje szukane słowo, co pozwala się zorientować w jakim stopniu odnalezione hasło odpowiada naszym potrzebom. Wskazanie (w standardowy dla przeglądarki sposób) któregoś z odnośników z tej listy powoduje przejście do pełnej treści danego hasła.

Do "czarnej roboty" przy wyszukiwaniu haseł zaprzęgnięto najpopularniejsze wśród twórców Internetowych serwisów informacyjnych narzędzie przeszukujące bazy tekstowe - serwer WAIS (Wide Area Information Search). Elastyczność jego mechanizmów przeszukujących pozwala na podawanie poszukiwanej frazy w wielu różnych formach. Można szukać pojedynczego słowa (np. "Poland"), zwrotu ("river in South Africa" - coś dla miłośników krzyżówek!), a nawet zadawać pytania ("When was Albert Einstein born?"). Odbywa się to w bardzo prosty sposób: serwer opuszcza we wprowadzonej frazie pewną liczbę powszechnie występujących słów posiłkowych, takich jak "in", "when", "was" itp., nieistotnych dla znaczenia poszukiwanej frazy, i poszukuje hasła, w którego treści znajdują się wszystkie pozostałe słowa. A więc zadanie pytania "When was Albert Einstein born?" spowoduje odszukanie tekstu zawierającego wyrazy "Albert", "Einstein" i "born" (w dowolnej kolejności!). Najodpowiedniejszym do tych kryteriów będzie oczywiście biogram Alberta Einsteina, w którym niewątpliwie znajdziemy poszukiwaną datę. Ten sposób wyszukiwania może czasami prowadzić do błędnych rezultatów - jeżeli np. w poszukiwaniu informacji o ONZ wpiszemy zwrot "United Nations", zostaną odnalezione nie tylko hasła zawierające ten zwrot, ale też wszystkie hasła zawierające oba słowa "nations" i "united", choćby nawet jedno występowało na początku, a drugie na końcu tekstu! W takich przypadkach serwer WAIS oferuje możliwość używania w zadawanej frazie operatorów logicznych - wpisanie "United ADJ Nations" gwarantuje odnalezienie tylko tych haseł, w których oba słowa występują obok siebie i we wskazanej kolejności. Inne możliwości to np.

• Einstein AND relativity - wszystkie hasła, w których jest mowa o względności i Einsteinie;
• Russian OR Soviet - o czymś rosyjskim lub radzieckim;
• evolution NOT Darwin - o ewolucji, ale nie o Darwinie.

Jak każda encyklopedia, tak i Britannica Online zawiera mnóstwo odsyłaczy. Hipertekstowe możliwości WWW są tu rzecz jasna narzędziem wręcz idealnym: poprzez wybór zaznaczonych w treści odsyłaczy można przenosić się do zbliżonych tematycznie haseł. Odsyłacze w hasłach Britannica Online prowadzą jednak z reguły nie do jednego konkretnego hasła, lecz do indeksu, zawierającego wykaz innych miejsc w encyklopedii, w których dane pojęcie występuje - pogrupowanych w zależności od kontekstu. I tak jeżeli np. czytając w haśle "buddyzm", iż jest to religia założona przez Buddę, wskażemy odsyłacz przy słowie "Budda", otrzymamy na ekranie listę odsyłaczy do fragmentów tekstu dotyczących: związku Buddy z szeregiem innych postaci historycznych, przedstawień Buddy w różnych formach sztuki (włącznie z listą konkretnych dzieł), wzmianek o Buddzie w literaturze chrześcijańskiej, zarysu poglądów Buddy na różne tematy (stworzenie świata, zasady etyczne, reinkarnacja) itd. itp... Niektóre takie indeksy liczą nawet i po kilkadziesiąt odsyłaczy. Na czołowych miejscach występują oczywiście odsyłacze do "głównych" haseł odpowiadających danemu pojęciu, o ile takie hasło w ogóle w encyklopedii się znajduje - liczba terminów ujętych w indeksie przekracza ponad dwukrotnie liczbę haseł. Oprócz odsyłaczy do innych haseł czy indeksów, w elektronicznej encyklopedii występują też odsyłacze do ważniejszych zasobów informacyjnych w Internecie poświęconych danemu tematowi. Nie jest natomiast Britannica Online jeszcze encyklopedią multimedialną - brak w niej dźwięków, sekwencji filmowych; występują jedynie "zwykłe" ilustracje.

Napisałem powyżej o "głównych" hasłach, a nie o "głównym" haśle, ze względu na to, że Encyclopaedia Britannica składa się niejako z dwu, w pewnym zakresie dublujących się, części - Micropaedia i Macropaedia - i wiele haseł występuje w obydwu z nich. Micropaedia zawiera hasła bardziej szczegółowe, zawężone, ale za to ich omówienia są krótsze. Macropaedia odwrotnie: hasła są bardziej ogólne, a ich omówienia obszerniejsze (w miejsce kilku szczegółowych haseł z Micropaedii - np. "Budda" i "buddyzm" - Macropaedia zawiera z reguły obszerne omówienie zagadnienia w jednym, łącznym haśle).

Oprócz wyszukiwania haseł za pomocą serwera WAIS drugim sposobem korzystania z Britannica Online jest Propaedia - swoisty "katalog rzeczowy" haseł. Propaedia to zorganizowana w formie drzewa klasyfikacja haseł na kategorie tematyczne: na początek bardzo zgrubne (materia i energia, Ziemia, życie człowieka, sztuka, technika, religia itp.), potem kolejno coraz bardziej szczegółowe: wybierając np. kategorię "religia" musimy następnie dokonać wyboru między tematami mówiącymi "o religii w ogóle" i o konkretnych religiach; z kolei możemy wybrać jedną z konkretnych religii, po czym różne jej aspekty: historię, praktyki, zasady etyczne, organizację itp. I znowu, na ostatnim poziomie otrzymujemy indeks wszystkich haseł "mieszczących" się tematycznie w wybranej dziedzinie. Zaś dla miłośników intelektualnej rozrywki (są ludzie, którzy po prostu lubią czytać encyklopedie...) istnieje jeszcze trzecia metoda eksploracji wiedzy zawartej w elektronicznej encyklopedii - wskazanie odpowiedniego odsyłacza na stronie tytułowej powoduje wyświetlenie losowo wybranego hasła lub ilustracji.

Oprócz encyklopedii, serwis Britannica Online udostępnia także dodatkowo treść jednego z najsłynniejszych słowników języka angielskiego - Merriam-Webster's Collegiate Dictionary - bardzo przydatnego przy wyjaśnianiu znaczeń trudniejszych i rzadziej spotykanych angielskich słów. Hasła w tym słowniku wyszukiwane mogą być przy pomocy serwera WAIS w podobny sposób, co w encyklopedii.

Britannica Online będzie docelowo serwisem płatnym, przy czym przewidywane są różne formy subskrypcji w zależności od rodzaju użytkownika (prywatny, biznes, naukowy, licencja dla pojedynczego użytkownika lub site license). Póki co jednak, z encyklopedii można korzystać bezpłatnie przez (bliżej nie określony co do długości) okres próbny. Dostępna jest ona pod adresem http://www-pf.eb.com:189/, skorzystanie z niej wymaga jednakże rejestracji - uzyskania swojego identyfikatora użytkownika i hasła, przy próbie połączenia z powyższym adresem będziemy bowiem o nie zapytani. Podanie w odpowiedzi błędnych danych (lub niepodanie żadnych) spowoduje wyświetlenie informacji o błędzie i odsyłacza do formularza umożliwiającego dokonanie rejestracji. Rejestracji tej można także dokonać łącząc się bezpośrednio z adresem http://www-pf.eb.com:88/cgi-bin/eb?ticket=. *

Jako ciekawostkę warto zaznaczyć, że Britannica Online blisko współpracuje z wydawnictwem Time Inc., czego widocznym efektem jest obecność w elektronicznej wersji tygodnika "Time" (http://www.pathfinder.com/time/magazine/index.html - to także niezwykle obszerne i ciekawe źródło informacji!) odsyłaczy do związanych tematycznie z treścią danego artykułu haseł w Britannica Online.

Powrót do wykazu artykułów o Internecie

Statystyka