Links - nowa przeglądarka dla "tekściarzy"

Do niedawna w zasadzie jedyną liczącą się przeglądarką pracującą w trybie tekstowym był Lynx (http://lynx.browser.org/). Przeglądarka, stworzona pierwotnie dla systemów unixowych, przeniesiona została z czasem także na szereg innych platform - np. system VMS, stosowany w serii komputerów VAX firmy Digital, OS/2 czy Windows. Powstały też uproszczone wersje tej przeglądarki przeznaczone dla słabszych komputerów PC (klasy 286, a nawet XT) pracujących z systemem DOS, takie jak Doslynx czy Bobcat.

Choć technicznie Lynx jest całkiem zaawansowaną przeglądarką (obsługuje protokół HTTP 1.1, język HTML 3.2, cookies, połączenia szyfrowane protokołem SSL itd.), jego interfejs użytkownika daleki jest od wygody. Wystarczy wspomnieć tu choćby o takich rzeczach, jak brak możliwości przerwania transmisji długo ściągającj się strony (inaczej niż przez przerwanie działania całej przeglądarki), * brak możliwości ściągania pliku (np. z programem) "w tle", podczas przeglądania innych stron (trzeba w tym celu uruchomić osobną kopię przeglądarki w osobnej sesji terminalowej), czy też brak takiej - wydawałoby się, dość elementarnej - opcji jak "Reload", czyli ponowne wczytanie strony, która np. została zmieniona na serwerze. * Największą wadą Lynxa jest jednak bardzo słaba interpretacja tabel; w dobie powszechnego stosowania tego elementu języka HTML do kształtowania graficznej formy witryn, przeglądanie ich za pomocą Lynxa nastręcza sporo trudności, gdyż większości bardziej złożonych tabel Lynx nie pokazuje poprawnie. Szczególnie cierpi na tym czytelność witryn zbudowanych w stylu "gazetowym", z informacjami umieszczonymi równolegle obok siebie w poszczególnych kolumnach tabeli, co często spotykamy np. w portalach. Rysunek 1 pokazuje przykład portalu Onet.pl przedstawionego w Netscape i w Lynxie: widać, że w drugim przypadku "szpaltowa" struktura strony została całkowicie zniekształcona i nawigacja w niej jest znacznie trudniejsza.

Usunięciem opisanych wad Lynxa postanowił zająć się czeski programista Mikulas Patocka (Czesi wyspecjalizowali się najwyraźniej w tworzeniu alternatywnych przeglądarek WWW; to już drugi - po bardzo udanej przeglądarce Arachne dla DOS-u - czeski produkt z tego zakresu). Efektem jego pracy było opublikowanie 24 listopada 1999 nowej przeglądarki WWW dla trybu tekstowego, której nazwa - Links - wyraźnie wskazuje na "punkt odniesienia"... Links nie jest jednak przeróbką Lynxa; wykorzystuje tylko niewielki fragment jego kodu, związany z konwersjami znaków w różnych stronach kodowych. Cała reszta napisana jest całkowicie "od zera".

To, co przede wszystkim zwraca uwagę przy korzystaniu z nowej przeglądarki, to znakomita wręcz obsługa tabel - autor włożył chyba w tę część implementacji HTML-a najwięcej pracy. W efekcie możliwe jest naprawdę komfortowe przeglądanie nowoczesnych, zrealizowanych z użyciem tabel stron, co ukazuje rys.2 (pokazana jest na nim ta sama strona, która na rys.1 wyświetlona jest w Lynxie). Jako że "apetyt rośnie w miarę jedzenia", oczekiwalibyśmy także (co najmniej równie dobrej) obsługi ramek - ta możliwość jednak nie została jeszcze zrealizowana, aczkolwiek autor ma to w planach.

Dość "toporny" interfejs użytkownika zastosowany w Lynxie został całkowicie zreformowany: jak na nowoczesne oprogramowanie przystało, wszystkie opcje dostępne są z rozwijalnego menu, do którego dostać się możemy w każdej chwili wciśnięciem klawisza ESC, a wszelkie komunikaty i pytania programu pojawiają się na ekranie w postaci okienek. Z menu tego dostępne są również wszystkie opcje konfiguracyjne (rys.3), w tym takie, które w przypadku Lynxa wymagały ręcznej edycji plików konfiguracyjnych, jak ustalenie skojarzeń poszczególnych typów plików np. graficznych czy dźwiękowych z programami przeznaczonymi do ich odtwarzania (helper applications). Szkoda jednak, że Links nie uwzględnia w tym zakresie ustawień zawartych w standardowym systemowym pliku skojarzeń .mailcap, który wykorzystują inne przeglądarki WWW czy programy pocztowe.

W przeciwieństwie do Lynxa, w którym strona wyświetlana jest dopiero po jej całkowitym załadowaniu, ** Links, podobnie jak przeglądarki graficzne, formatuje i wyświetla stronę w trakcie jej ściągania. Można w tym czasie wykonywać dowolne operacje; można także przerwać dalsze ściąganie strony bądź przejść do dowolnego innego adresu. Mamy też w programie możliwość zainicjowania pobierania dowolnej strony bądź pliku w tle i przeglądania w tym czasie innych witryn.

Jako że Links jest programem bardzo młodym i znajdującym się dopiero na początkowym etapie swojego rozwoju (wersja dostępna w chwili pisania tego tekstu nosiła numer 0.82), ma on oczywiście także szereg wad i niedociągnięć. Bodaj najpoważniejszą z nich jest brak obsługi adresów jakichkolwiek inych typów poza http:// i ftp://. Szczególnie "zabawnie" wygląda to przy próbie wybrania na stronie odsyłacza typu "mailto:" - cały tekst takiego odsyłacza (włącznie z początkowym "mailto:") traktowany jest jako nazwa pliku, który przeglądarka usiłuje pobrać z serwera WWW! (rzecz jasna plik taki nie istnieje.) Links w chwili obecnej nie obsługuje cookies, możliwości wejścia na strony zabezpieczone hasłem, szyfrowania transmisji i wielu innych bardziej zaawansowanych funkcji związanych z komunikacją między przeglądarką i serwerem. Stosunkowo ubogie w porównaniu z innymi przeglądarkami są też opcje konfiguracyjne - brak np. możliwości utworzenia listy "zakładek" (bookmarks) do często odwiedzanych stron, a nawet zdefiniowania strony początkowej, którą przeglądarka ma wyświetlać bezpośrednio po uruchomieniu! (Links rozpoczyna pracę z całkowicie pustym ekranem, co może w pierwszej chwili zdezorientować użytkownika). Programowi brakuje też pewnych funkcji użytkowych - np. możliwości zapisania oglądanej strony na dysk w postaci ASCII (zapisywana jest jedynie wersja HTML). W chwili obecnej przeglądarki tej nie można zatem jeszcze uznać za w pełni funkcjonalny program (na co wskazuje zresztą numer wersji), niemniej jednak już w tej chwili zapowiada się ona bardzo interesująco i w miarę dalszego rozwoju może stać się prawdziwą rewelacją.

Program w chwili obecnej rozwijany jest przede wszystkim dla dwu systemów: Linuxa oraz OS/2. Dla tych systemów dostępne są również gotowe, skompilowane wersje binarne programu. Kod źródłowy powinien dać się wprawdzie skompilować i uruchomić w dowolnym systemie unixowym (został przetestowany - oprócz Linuxa - w systemach FreeBSD, Solaris i Irix), autor jednak tworzy i testuje go przede wszystkim w Linuksie. Program można pobrać ze strony WWW autora pod adresem: http://artax.karlin.mff.cuni.cz/~mikulas/links/ - istnieje również polski mirror tej strony: http://www.add.com.pl/links/. Myślę, że dla każdego użytkownika trybu tekstowego zapoznanie się z tą przeglądarką będzie bardzo interesujące.

Powrót do wykazu artykułów o Internecie

Statystyka