Poprzedni odcinek

Następny odcinek

Internet, ależ to proste (17)

Z użytkowego punktu widzenia, lista dyskusyjna jest po prostu pewnym szczególnym adresem e-mail, za którym "kryje się" program (tzw. listserwer), rozsyłający każdy przysłany na ten adres list do wszystkich osób, które zapisały się na daną listę. Każda z nich ma oczywiście możliwość wysłania swojej odpowiedzi, przy czym ponieważ przesyłki pochodzące z listy zawierają w nagłówku pole "Reply-To:" ustawione na adres listy, wszelkie odpowiedzi będą wysyłane właśnie tam - a więc znowu do wszystkich jej uczestników. W ten właśnie sposób toczy się publiczna dyskusja.

Każda lista dyskusyjna posiada swojego właściciela (jest to najczęściej osoba, która listę założyła) - wykonuje on wszelkie funkcje administracyjne związane z listą (np. usuwa z listy adresy użytkowników, których konta już nie istnieją i wysyłana do nich poczta jest zwracana). Każda lista ma też swój temat, którego należy się trzymać wysyłając na nią swoje wypowiedzi. Czasami jest on określony bardzo wąsko i specjalistycznie, innym razem jego granice są dużo szersze i bardziej płynne, jednakże wypowiedzi zupełnie nie mieszczące się w tematyce listy (np. rozważania polityczne na liście poświęconej programowaniu komputerów) są bardzo niemile widziane, gdyż osoby zapisujące się na listy dyskusyjne czynią to właśnie kierując się ich tematyką i nie mają ochoty czytać wypowiedzi o treści zupełnie ich nie interesującej. Na świecie istnieją tysiące list dyskusyjnych, o tematyce obejmującej wszystkie dziedziny życia. Różny jest również ich zasięg: niektóre mają uczestników z całego świata, inne są bardziej ograniczone: do konkretnego kraju, miasta, czy też np. grupy zawodowej. Oczywiście na ogół nie są to ograniczenia formalne - dostęp do znakomitej większości list dyskusyjnych jest całkowicie otwarty i może się na nie zapisać każdy - lecz po prostu wynikające "same z siebie": człowiek nie będący lekarzem, ani nawet nie interesujący się medycyną, nie będzie raczej miał co robić na liście dyskusyjnej lekarzy; podobnie np. osoba nie znająca polskiego na liście, na której dyskutuje się w tym języku. Rzecz jasna językiem, którego używa się na listach o zasięgu ogólnoświatowym, jest język angielski; na listach lokalnych stosowany jest zwykle język danego kraju.

Jak już wspomniałem, ogromna większość list dyskusyjnych jest całkowicie otwarta, istnieją jednakże listy, na których obowiązują pewne "rygory". Najłagodniejszym z nich jest ustawienie listy jako tzw. prywatnej; wówczas wysyłać przesyłki na listę mogą tylko osoby do niej zapisane (na "zwykłą" listę dyskusyjną można wysyłać listy nawet nie będąc na nią zapisanym; oczywiście nie dostaje się wtedy żadnych wiadomości z listy). Mocniej kontrolowane są tzw. listy zamknięte, na których obowiązują ograniczenia zapisywania się. Normalnie, zapisywanie i wypisywanie z list dyskusyjnych odbywa się automatycznie za pomocą specjalnych komend, wysyłanych e-mailem na przeznaczony do tego "administracyjny" adres listserwera. W przypadku listy zamkniętej zapisywanie użytkowników dokonywane jest ręcznie przez właściciela listy, który z reguły wyznacza pewne kryterium tego, kto może być zapisany, i na jego podstawie przyjmuje bądź odrzuca zgłoszenia. Wreszcie możemy mieć tzw. listę moderowaną (co nie wiąże się z poprzednimi dwoma ograniczeniami: moderowana - lub nie - może być zarówno lista zamknięta, prywatna, jak i "zwykła" lista publiczna), co oznacza po prostu... cenzurę. Przesyłki przychodzące na adres listy moderowanej nie są automatycznie rozsyłane do jej uczestników przez listserwer, lecz wędrują najpierw do specjalnej osoby, tzw. moderatora (może nim być właściciel listy, chociaż nie musi), która czyta je i "przepuszcza" na listę tylko te, które jej zdaniem zgodne są z tematyką listy i panującymi na niej zwyczajami, pozostałe zaś odrzuca informując ich autorów o tym fakcie. Listy moderowane są w Internecie stosunkowo rzadkie, gdyż po pierwsze, wymagają one zaangażowania moderatora, który będzie stale czytał nadchodzącą pocztę, co jest dla niego znacznym obciążeniem (a zważywszy, że czynność tę wykonuje się na ogół całkowicie społecznie, jasnym jest, że nie ma zbyt wielu chętnych do tej funkcji), po drugie zaś - cenzurowanie listy zdaniem wielu użytkowników kłóci się z ideą wolności słowa, której Internet zdaje się być najpełniejszą realizacją.

Istnieje jeszcze jeden rodzaj list - tzw. listy dystrybucyjne, technicznie zrealizowane identycznie jak listy dyskusyjne, z tą różnicą, że są "jednokierunkowe" - nie może na nie nic wysyłać w ogóle nikt poza właścicielem listy. Służą one np. rozsyłaniu prenumeraty elektronicznych, Internetowych czasopism, albo komunikatów różnych instytucji i organizacji.

Poprzedni odcinek

Następny odcinek

Powrót do wykazu artykułów o Internecie

Statystyka