Poprzedni odcinek Następny odcinek

Internet, ależ to proste (18)

Podobną ideę co opisywane w poprzedniej części cyklu listy dyskusyjne pełni usługa o nazwie Usenet news (dla terminu tego brak do dziś dobrego polskiego odpowiednika: żargonowo najczęściej mówi się "newsy"). Jak już pisałem o tym w części 15, usługę tę porównać można do publicznej tablicy ogłoszeń, na której każdy może umieścić swoją wiadomość. Rolę "tablic ogłoszeniowych" pełnią specjalne komputery - serwery news. Za pomocą odpowiedniego programu (newsreadera) użytkownik łączy się z takim serwerem i może przeglądać znajdujące się tam wiadomości i pozostawiać własne. Poszczególne serwery wymieniają wiadomości między sobą, co zapewnia ogólnoświatowy zasięg usługi - te same wiadomości powinny być dostępne na wszystkich serwerach.

Jako wyjątek wśród usług Internetowych, Usenet jest usługą "ograniczoną terytorialnie": prawo połączenia się z określonym serwerem news mają tylko komputery o adresach należących do określonej domeny. Aby skorzystać z Usenetu, trzeba zatem oprócz posiadania newsreadera znać jeszcze adres lokalnego serwera news, z którego wolno nam korzystać; adres ten z reguły poda nam nasz provider (często będzie to jego własny serwer). "Przypisanie" na stałe do jednego serwera i zablokowanie dostępu do innych nie stanowi jednak problemu z uwagi na wspomnianą wymianę wiadomości pomiędzy serwerami (w istocie korzystanie zawsze z tego samego serwera jest nawet potrzebne dla poprawnego działania większości newsreaderów). System taki minimalizuje obciążenie sieci wnoszone przez ruch Usenetowy, które jest niebagatelne - każdego dnia w Usenecie przesyłanych jest ok. 100 MB nowych wiadomości.

Wiadomości rozsyłane w systemie news podzielone są na grupy. Każda grupa, podobnie jak każda lista dyskusyjna, poświęcona jest określonemu tematowi. Nie wszystkie grupy docierają do wszystkich serwerów news - liczba grup dostępnych na różnych serwerach może wahać się od 3000 do prawie 10000; z tego około 2000 stanowi zbiór najważniejszych grup o zasięgu ogólnoświatowym. Grupy Usenetowe zorganizowane są w pewną hierarchię tematyczną i zgodnie z tą hierarchią skonstruowane są ich wieloczłonowe nazwy, podobne nieco do nazw domenowych komputerów w Internecie; np. comp.os.msdos.programmer, soc.culture.polish czy rec.music.beatles.

Podstawowe grupy systemu Usenet, dostępne na prawie wszystkich serwerach news na świecie, zebrane są w siedmiu klasach, określanych często jako "Wielka Siódemka" Usenet-u. Grupy o nazwach zaczynających się od "comp" zajmują się wszelkimi tematami związanymi z komputerami; "sci" to dyskusje naukowe, "rec" - tematyka dotycząca rozrywek, hobby, spędzania czasu wolnego, "soc" - sprawy społeczne. Grupy o nazwach zaczynających się od "news" dotyczą funkcjonowania samego systemu Usenet (m.in. zawierają materiały wprowadzające dla początkujących użytkowników). Kategoria "talk" to swoisty "Hyde Park" - zarezerwowana jest ona dla niekończących się i nie doprowadzających do żadnych rozsądnych wniosków debat na "wiecznie kontrowersyjne" tematy, jak np. aborcja. Wreszcie tematy nie pasujące nigdzie indziej (m.in. sprawy dotyczące problemów życia codziennego, dzieci, szkolnictwa, produktów konsumpcyjnych, prowadzenia firmy, oferty pracy, ogłoszenia o kupnie i sprzedaży itp.) znajdują swoje miejsce w kategorii "misc". Tak więc wspomniana grupa comp.os.msdos.programmer poświęcona jest programowaniu w systemie operacyjnym MS-DOS; znajduje się w ogólnej klasie grup zajmujących się komputerami (comp), w podklasie dotyczącej systemów operacyjnych (os), w jeszcze węższej podklasie dotyczącej MS-DOS-a, i dopiero ostatni człon nazwy wyróżnia konkretny temat grupy. Nazwy takie jak soc.culture.polish czy rec.music.beatles rozszyfrować chyba łatwo, aczkolwiek niejednokrotnie zdarza się, że w praktyce tematy, na które dyskutuje się w danej grupie, nieco rozmijają się z teoretycznym założeniem - we wspomnianej grupie soc.culture.polish raczej na próżno szukać by listów dotyczących kultury w dosłownym znaczeniu; dominuje tam przede wszystkim polityka. Podobnie jak w przypadku list dyskusyjnych, także niektóre (nieliczne) grupy w Usenecie są moderowane.

Oprócz "Wielkiej Siódemki" istnieje jeszcze wiele innych hierarchii grup Usenetowych, zwykle o lokalnym zasięgu: ograniczonych do użytkowników danego serwera, użytkowników z danego miasta, regionu, kraju. Zwłaszcza popularne są hierarchie krajowe, w których nazwy grup rozpoczynają się od oznaczenia kraju - w Polsce jest to "pl". Ich tematyka zwykle dubluje tematykę grup "Wielkiej Siódemki", z tą jednakże różnicą, że po pierwsze - są bardziej ukierunkowane na konkretną, lokalną specyfikę; po drugie - dyskutuje się w nich w języku danego kraju, podczas gdy w grupach "Wielkiej Siódemki" obowiązuje język angielski. Inną z bardzo popularnych hierarchii jest - mająca również ogólnoświatowy zasięg, podobnie jak "Wielka Siódemka" - hierarchia tzw. alternatywna, o nazwach grup zaczynających się od "alt". W hierarchii tej można znaleźć dosłownie wszystko - od tematów poważnych, zbliżonych do tematyki grup "Wielkiej Siódemki" bądź wręcz ją dublujących, poprzez nieco... niezwykłe (wilkołaki, UFO, zjawiska paranormalne), ocierające się o granicę dobrego smaku lub wręcz ją przekraczające (cała seria grup alt.sex.*) aż do zupełnie zwariowanych, manifestujących się równie zwariowanymi, wyłamującymi się z hierarchii nazwami, jak alt.destroy.the.earth czy alt.cows.moo.moo.moo. Jednym zdaniem - "dla każdego coś miłego".


Jarosław Rafa 1996. Tekst udostępniony na licencji Creative Commons (uznanie autorstwa - użycie niekomercyjne - bez utworów zależnych). Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się, co to oznacza i co możesz z tym tekstem zrobić. W razie jakichkolwiek wątpliwości licencyjnych bądź w celu uzyskania zgody na rozpowszechnianie wykraczające poza warunki licencji proszę o kontakt e-mailem: raj@ap.krakow.pl.

Wersja HTML opracowana 17.01.97.


Poprzedni odcinek Następny odcinek

Powrót do wykazu artykułów o Internecie Statystyka